Powiatowy Zespół Szkół nr 4 im. J.Wejhera w Wejherowie
Kompleks Powiatowego Zespołu Szkół nr 4 im. J.Wejhera w Wejherowie

Jakub Wejher (Weiher) herbu Skarzyna był najstarszym synem wojewody malborskiego następnie chełmińskiego Jana Weihera i starościanki mirachowskiej Anny Szczawińskiej. Nauki pobierał w kolegium Hozjanum w Braniewie (jezuickim), na dworze królewskim – będąc pokojowcem królewicza Władysława oraz na uniwersytecie bolońskim. Po zakończeniu studiów wziął udział w Wojnie Trzydziestoletniej, walcząc po stronie Ligi Katolickiej, m. in. pod dowództwem Alberchta von Wallensteina. Za zasługi wojenne otrzymał od cesarza Ferdynanda II tytuł hrabiowski.

Po powrocie do kraju wziął udział w kampanii smoleńskiej króla Władysława IV. W czasie tej wyprawy pod miastem Biała miało miejsce zdarzenie, które zaważyło na dalszym życiu Jakuba – kiedy został żywcem zasypany w okopie złożył ślubowanie, że jeżeli wyjdzie z opresji cało, wszelkimi siłami będzie szerzył sławę bożą i wybuduje kościół na część św. Trójcy i św. Franciszka.

Ocalawszy Jakub Wejher ustatkował się i w 1636 ożenił się z Anną Elżbietą Schaffgotsch, pochodzącą z rodu spokrewnionym ze śląskimi Piastami. Za liczne zasługi wojenne i prace inżynierskie został nagrodzony starostwem człuchowskim i bytowskim, urzędem kasztelana chełmińskiego i urzędem wojewody malborskiego, stając się tym samym jednym z najważniejszych w kraju senatorów. Część ślubów spełnił w 1643 r. budując w obrębie rodowych dóbr rzucewskich kościół p.w. św. Franciszka. Przy świątyni Wejher lokował osadę miejską zwaną Wejherowską Wolą. W późniejszych latach ufundował w niej klasztor franciszkanów i kalwarię, oraz wystarał się w 1650 roku u króla Jana Kazimierza o przywilej miejski dla swej osady, zwanej odtąd Wejheropolis.

Rysunek przedstawiający Jakuba Wejhera
Portret Jakuba Wejhera

W kwietniu 1650 roku umiera po porodzie syna, żona Anna Elżbieta, a w listopadzie jego syn. W tymże 1650 roku Jakubowi Wejherowi po długoletnich staraniach przy tutejszym klasztorze za zgodą Samuela z Obór Czosnowskiego administratora diecezji włocławskiej i pomorskiej udaje się założyć szkołę klasztorną. W następnym roku bierze udział w jednej z największych, a może największej bitwie XVII wiecznej Europy,pod Beresteczkiem. W decydującym dniu tej bitwy to jest 30 czerwca 1651 roku oddziały rajtarskie wojewody Jakuba Wejhera wraz z gwardią królewską i rajtarią Bogusława Radziwiłła stanowiły bezpośrednie oparcie chorągwi husarskich w których znajdował się król podczas bitwy. W krytycznym momencie bitwy król Jan Kazimierz, aby odeprzeć atak tatarów pod dowództwem Nuradyna, rzuca do ataku pospolite ruszenie prawdopodobnie wsparte rajtarią Bogusława Radziwiłła, w której szeregach mógł walczyć Jakub Wejher. We wrześniu 1652 roku bierze ślub z Joanną Katarzyną Radziwiłłówną.

W lipcu 1655 roku rozpoczyna się okres zwany w historii Polski potopem szwedzkim. Szwedzi uderzają na Wielkopolskę, Prusy Królewskie zostawiając w spokoju. Ale we wrześniu flota szwedzka przybywa do brzegu pruskiego aby zdobyć Puck, przygotowując pozycje wyjściowe do oblężenia Gdańska. Jakub Wejher dowodząc wojskami polskimi w Pucku, „…który flotę szwedzką zmusił do ustąpienia i zaniechania swych planów” uniemożliwił desant wojsk szwedzkich w Pucku. Rok 1656 to obrona Malborka, ale po dwóch miesiącach oblężenia zgodził się na honorową kapitulację. Jeszcze w tym roku bierze udział w bitwie warszawskiej. Jako jeden z zaufanych doradców Jana Kazimierza walczył u boku króla w licznych bitwach, brał czynny udział w życiu politycznym kraju. Towarzysząc królowi w wyjeździe do Gdańska zmarł po krótkiej chorobie i został pochowany w kościele św. Mikołaja, ale w 1658 r. przeniesiono jego szczątki do krypty kościoła franciszkanów, tam gdzie spoczywają jego żony i dzieci.

Jakub Wejher był dwukrotnie żonaty, ale jego męscy potomkowie zmarli w dzieciństwie. Znaczną część majątku po magnacie – zwłaszcza dobra rzucewsko-wejherowskie odziedziczyli Radziwiłłowie, z rąk których otrzymali je Sobiescy.

KALENDARIUM

1609 – narodziny Jakuba Wejhera
1629-32 – udział w wojnie trzydziestoletniej
1632 – objęcie funkcji pułkownika wojsk królewskich
1633-34 – udział w wojnie smoleńskiej
1634 – ślubowanie pod Białą
1635 – nadzór nad budową fortów morskich we Władysławowie i Kazimierzowie
1636 – ślub z Anną Elżbietą Schaffgotsch
1643 – budowa kościoła św. Franciszka, objęcie urzędu wojewody malborskiego, lokacja osady miejskiej Wejherowska Wola
1648 – fundacja w Wejherowskiej Woli klasztoru franciszkanów
1649 – fundacja kalwarii, budowa pierwszych kaplic
1650 – prawa miejskie dla Wejherowskiej Woli (13 styczeń), śmierć żony
1651 – udział w wojnie kozackiej i w bitwie pod Beresteczkiem
1652 – ślub z Joanną Katarzyną Radziwiłłówną
1655 – objęcie funkcji generała ziem pruskich, obrona Pucka
1656 – obrona Malborka, udział w bitwie warszawskiej
1657 – śmierć Jakuba Wejhera (20 luty)
1658 – przeniesienie szczątków wojewody do Wejherowa, do krypty kościoła franciszkanów